* Srpska pravoslavna crkva u Segedinu ***

U subotu dana 28.o4.2o12. godine bila sam u Segedinu i donela ovo:

*** ISTORIJAT CRKVE U SEGEDINU ***

* * *

Segedin je staro naselje na desnoj obali Tise. Po starim izvorima postojalo je u 12. veku, pretpostavlja se da je u njemu bilo „slovenskih hrišćana“ i pre dolaska Mađara. U 14. veku vodi se kao utvrđenje u Čongradskoj županiji, a sredinom 15. veka u njemu su održavani ugarski sabori. Saboru iz 1444. godine prisustvovao je i despot Đurađ Branković, koji je u ovom kraju imao velike posede naseljene Srbima.

Za vreme turske vlasti Srbi su pretežno živeli u Palanki u Gornjoj varoši. Posle obnove Pećke patrijaršije 1557. godine u Segedinu je bilo sedište „mitropolita“ – episkopa za Bačku oblast. Tada je u varoši postojala srpska pravoslavna crkva o kojoj nema izvornih podataka.

Posle oslobođenja od Turaka 1886. godine prilikom Velike seobe Srba 169o. godine Srbi u velikom broju naseljavaju Palanku.

Njihova starija crkva u Gornjem gradu bila je posvećena Svetim arhangelima Mihailu i Gavrilu. Podignuta na temeljima crkve iz turskog doba o kome svedoči i   „Tevter crkveni“   (osnovateljno pismo) iz 1727. godine, dok matične knjige postoje tek od 1744. godine. Godine 1879, u velikoj poplavi Segedina, ta crkva je veoma oštećena, a ubrzo je i srušena.

Sadašnja crkva u Segedinu, u nekadašnjem podgrađu Palanka, posvećena je svetom Nikoli. Građena je u dva maha - privremena crkva manjih dimenzija podignuta je 1732. godine. Bilo je pokušaja 1762. godine da se uz tu crkvu dogradi toranj od tvrdog materijala ali zbog nedostatka potrebnih dozvola ovo nije ostvareno. Kasnije kada se srpska zajednica ojačala, pomoću donacija imućnih trgovaca pristupilo se zidanju sadašnje crkve. Radovi su započeti 1773. godine, a do 1178. godine crkva je bila pod svodom. Glavni arhitekta je bio Joanes Dobič. Toranj je završen 1781. godine, a zidanje tornja su radila dva nemačka majstora, dok je pozlaćivanje i ukrašavanje tornja radio Mihailo Sokolović, budimski majstor. Još u ovoj godini osvećeno je 5 novih zvona.

Tokom 18. i 19. veka Nikolajevska crkva je bogato darivana, što se vidi i po njenom inventaru. Godine 1879. crkva je znatno oštećena u katastrofalnoj poplavi Segedina, pa je 188o-81. godine generalno popravljena. Unutrašnji uređaj i ukrašavanje crkve je duže trajalo i tek 18o5. godine crkvu je osvetio episkop Jovan Jovanović, a spomenica o ovom činu čuva se u oltaru crkve.

Spoljašnji izgled crkve u punoj meri ističe baroknu formu, sa već ispoljenim klasicističkim elementima.

* IKONOSTAS CRKVE 

Ikonostas segedinske crkve (njegov donji deo) slikao je srpski barokni majstor Jovan Popović 1761. godine, a prvobitno se nalazio u staroj crkvi. Posle podizanja sadašnje crkve, crkvena opština je angažovala drugog sada nepoznatog slikara, koji je naslikao ostale kompozicije ovog izrazito visokog rokajno-razuđenog (u stilu rokokoa) ikonostasa. Čitav ikonostas je posle velike poplave 1881. godine nevešto preslikan. Tom prilikom je malo poznati slikar Jovan Hodina naslikao u svodu soleje zidnu kompoziciju „Stvaranje sveta“.

Na zidovima hrama nalazi se još nekoliko ikona iz raznih perioda i sa raznih mesta. Najstarija je jedna ruska ikona „Nerukotvorenog obraza Isusa Hrista“(Veronikin ubrus) i rad je ruskog majstora iz Rubljovljeve škole sa početka 17. veka. Na južnom zidu nalaze se još dve ikone Presvete Bogorodice koje su Srbi u Velikoj seobi 169o. godine doneli sa sobom iz stare Srbije. Neobična je i jedna ikona Bogorodice „Crna Madona“ koja je iz Egipta i rad je koptskog slikara gde i Hristos i Bogorodica imaju crnačke likove. Vredne su pomena još dve ikone čuvenog baronog slikara Stefana Teneckog „Krunisanje Bogorodice“ - a u vitrinama se nalaze stare bogoslužbene knjige i razni liturgijski predmeti, kandila, svešteni sasudi i pokrivači.

Napomena:

- original tekst je donet iz crkve u Segedinu;

- samo ove 3 vrste razglednica se mogu kupiti i to u crkvi (i u crkvi u Temišvaru i u crkvi u Segedinu moguće je sve kupovati za našu valutu RSD);

Čitava galerija fotografija sa svim detaljima crkve nalazi se   OVDE

U ž i v a j t e !!!